Cruz de la Rauda

Οι επισκέπτες της Granada συνήθως πηγαίνουν να θαυμάσουν τη θέα της Alhambra στο Mirador του San Nicolás, όπου επιπλέον κάτω από ένα σταυρό υπάρχει και το "φολκλορικό" στοιχείο της ιστορίας, δηλαδή κάποιοι τσιγγάνοι που παίζουν κιθάρα και τραγουδούν μερικές στροφές flamenco, ενώ δίπλα τους οι ζωηρές Αμερικάνες προσπαθούν να λικνιστούν σύμφωνα με το compás.


Υπάρχουν όμως και άλλα σημεία, πολύ λιγότερο γνωστά, από όπου μπορεί κανείς να χαρεί τη θέα της Granada χωρίς ιδιαίτερα μαθήματα εντατικού τουρισμού, που δεν είναι πάντα ενοχλητικά, αλλά αν μπορεί κανείς να τα αποφύγει κάποιες στιγμές, γιατί όχι;


Την πρώτη φορά που με πήγε ένας φίλος στο Cruz de la Rauda σε ένα από τα πιο ψηλά σημεία της πόλης, σουρούπωνε, είχε ανάψει το φαναράκι πάνω στον πέτρινο σταυρό και έριχνε λιγοστό φως στο σαν ψεύτικο ξωκλήσι του Αη Μιχάλη τ'Αψηλού που υψωνόταν στην πίσω μεριά στην κορυφή του λόφου. Μπροστά από το σταυρό η Γρανάδα έμοιαζε να βουλιάζει σε ένα μενεξεδί σκοτάδι. Η θέα πανέμορφη, στα χρώματα του δειλινού, με την Alhambra αδιαφιλονίκητη βασίλισσα. Το σκηνικό ήταν ελαφρώς αλλόκοτο, φορτισμένο με μια περίεργη ενέργεια που δεν μπορούσα να εξηγήσω, αλλά που με έκανε να ανατριχιάσω παρότι γενικότερα δεν είμαι "αλαφροίσκιωτη". Υπήρχε κάτι στον αέρα τον γεμάτο από τη σκόνη των χωματένιων δρομάκων και από το άρωμα των φραγκόσυκων και της πικροδάφνης που με έκανε να σταθώ και να νοιώσω. Ήταν ίσως το σημείο που μου έκανε την μεγαλύτερη εντύπωση σε αυτήν την μαγευτική πόλη.


Κάνοντας αργότερα μια μικρή έρευνα, έμαθα ότι οι μελετητές έχουν καταλήξει ότι το όνομά Cruz de la Rauda σημαίνει ο Σταυρός του Νεκροταφείου (όπου rauda στα αραβικά είναι το νεκροταφείο), καθώς πιστεύουν ότι σε αυτήν την περιοχή βρισκόταν ένα από τα νεκροταφεία των Αράβων, που κατέκτησαν την Ισπανία και έζησαν κυρίως στο Νότο της για περισσότερους από 7 αιώνες. Ο ερευνητής ιστορικός Francisco de Paula Valladar που έζησε στα τέλη του 19ου - αρχές του 20ου αιώνα, αναφέρει ότι έχουν βρεθεί στην περιοχή κομμάτια λίγο πολύ άθικτα από αραβικούς τάφους και έργα χαρακτήρα σούφι.


Οι τοπικοί θρύλοι αλλά και κάποια λογοτεχνικά έργα κάνουν αναφορές σε ένα ισλαμικό νεκροταφείο, που όμως δεν έχει εντοπιστεί ακόμα. Λέγεται ότι ο Σταυρός της Rauda χτίστηκε τον 16ο αιώνα, όταν ακόμα ζούσαν οι βασιλιάδες Ισαβέλλα και Φερδινάνδος, γνωστοί και ως Καθολικοί Μονάρχες, καθώς κατάφεραν να διώξουν τον τελευταίο Μαυριτανό βασιλιά από τη Γρανάδα και να επαναφέρουν μετά από 7 και πλέον αιώνες την περιοχή που σήμερα γνωρίζουμε ως Ισπανία, στα χέρια των Χριστιανών.


Οι φωτογραφίες τραβηγμένες το μεσημέρι κάτω από έναν ήλιο εξοντωτικό και υπό τους διασπαστικούς ήχους ενός παρακείμενου εκσκαφέα και τις φωνές των μπαϊλντισμένων εργατών, δεν αντανακλούν το συναίσθημα που αρχικά μου είχε δημιουργηθεί, δίνουν όμως μια ελάχιστη εικόνα από αυτό το σημείο. Θα επιστρέψω στον Cruz de la Rauda ένα βραδάκι, για να προσπαθήσω να κλείσω ένα κομματάκι της μαγείας μέσα σε ένα φτηνό φακό.

Μόνο που εγώ θα τον ονομάσω Σταυρό της Λησμονιάς, όπως λέει και το τραγούδι της αγαπημένης Chavela, Cruz de Olvido. Ίσως επειδή οι θαμμένοι μουσουλμάνοι που τους έδιωξαν από τον παράδεισό τους και τους ανάγκασαν να κρύβονται στις σπηλιές, περιμένουν ακόμα μετά από τόσους αιώνες έναν προσκυνητή να τους ανάψει ένα καντήλι. Μάταια.

Desde la placeta del Salvador -maravillosos años de mi niñez jugando en ella- se ven los tejados de la casa del Tranviario y la casa morisca de Yanguas, y por encima la ermita de san Miguel, el arcángel defensor de las religiones judía, musulmana y cristiana, con su espada siempre sobre nuestras cabezas como signo opresor o salvador, según las ideas de cada uno.
Lo que sí está claro es que allí hubo algún oratorio romano, que luego fue musulmán y después cristiano, y que el cerro del Aceituno fue lugar de peregrinación y romería para distintas religiones.
Lo místico y sagrado siempre presente en la vida de los hombres…

Antonio Monleón Anguita