Πράσινο, σε θέλω πράσινο

Verde - Manzanita (rumba)

Πράσινο λοιπόν. Δια χειρός Federico García Lorca στο Romance sonámbulo. Προσαρμοσμένο και τραγουδισμένο από τον Manzanita. Και οι δύο έφυγαν νωρίς.

Όταν η λέξη και η έννοια του "fusion" ήταν ακόμα κάτι άγνωστο και άπιαστο, όταν κανείς δεν τολμούσε να ενώσει και να "μπερδέψει" το flamenco με τα μουσικά ακούσματα της εποχής, όταν οι νεαροί Camarón de la Isla και Paco de Lucía σήκωναν ειρωνικά το φρύδι μπροστά σε αυτήν την νέα προοπτική, τότε ακριβώς ο José Manuel Ortega Heredia, ο αγαπημένος αργότερα Manzanita, έφηβος κιθαρίστας ακόμα, ένοιωσε και άκουσε τους ανέμους της μουσικής αλλαγής που συνόδευαν τις σημαντικότατες αλλαγές στο πολιτικό τοπίο της Ισπανίας και έτσι το 1974 έφτιαξε το γκρουπ Los Chorbos, με τους Miguel και Amador Losada και τον Alfonso Veneno.

Από την μαδριλένικη γειτονιά του Caño Roto όπου ζούσαν τότε οι νεαροί Los Chorbos, ο νεωτεριστικός ήχος της rumba τους ηχούσε διαμετρικά αντίθετος με την rumba catalana που είχε κάνει αγαπητή στο κοινό ο Antonio el Pescaílla y Peret και κυριαρχούσε στα μουσικά γούστα της Ισπανίας για δύο δεκαετίες. Αν η rumba catalana "πούλαγε" αισιοδοξία σε μία χώρα με χρόνια μεταπολεμικά σύνδρομα, ο νέος ήχος άλλαζε σελίδα με ένα ρυθμό επιβραδυτικό που αντανακλούσε την γενικευμένη κοινωνική δυσαρέσκεια και ένα αίσθημα ιδιαιτέρως "flamenco". Για την γενιά εκείνη του flamenco που τώρα την αποκαλούν γενιά "των φεστιβάλ", η μουσική του Manzanita (αλλά και επόμενων γκρουπς που ακολούθησαν αυτήν την πορεία) αποτέλεσε μία εναλλακτική λύση στο παραδοσιακό τραγούδι, χωρίς να απομακρυνθούν ιδιαίτερα από το flamenco.

Όμως, για τον Manzanita ήταν παράλογο να του βάλουν την ετικέττα του “rumbero”. Προερχόμενος από την flamenca ρίζα των Ortega, ανηψιός του Manolo Caracol, ξεκίνησε σαν παραδοσιακός κιθαρίστας, πρώτα στα διάφορα tablaos και στη συνέχεια -μόλις στα 11 του χρόνια- με τον Enrique Morente, αλλά σύντομα άρχισε και να τραγουδά. Η βελούδινη φωνή με την λαλιά του flamenco και του gitano, χάϊδεψαν τραγούδια όπως το Ramito de violetas, μια μπαλάντα γεμάτη εσωτερικότητα και ευαισθησία, που ερμηνεύοντάς την χωρίς να πέφτει σε συναισθηματικές υπερβολές, κατάφερε να την μετατρέψει στην μεγαλύτερη επιτυχία του. Άλλο συμβολικό τραγούδι του Manzanita είναι αυτό που ακούμε σήμερα, το Verde que te quiero verde που βασίζεται στο ποίημα του Lorca και αποτέλεσε το βασικό μουσικό θέμα στην ταινία Flamenco του Carlos Saura.

Οι μουσικές ανησυχίες του Manzanita τον οδήγησαν από την jazz στην μουσική της Καραϊβικής. Δυστυχώς (κατά τη γνώμη μου) οι πνευματικές του αναζητήσεις τον οδήγησαν να εγκαταλείψει την μουσική για αρκετά χρόνια για να συμμετάσχει ενεργά στο κίνημα των Ευαγγελιστών στην Βαρκελώνη. Επέστρεψε επαγγελματικά στην μουσική την δεκαετία του 90 παίρνοντας μέρος στο δίσκο Los gitanos cantan a Lorca με παραγωγό τον Ricardo Pachón και συμμετέχοντας στην ορχήστρα που έπαιξε την μουσική για την ταινία Viviré. Το 2003 μία νέα γενιά από aficionados του flamenco (μέσα σε αυτούς και εγώ) είχε την ευκαιρία να γνωρίσει την μουσική και το ταλέντο του Manzanita μέσα από το δίσκο που έγραψε μαζί με τον καταλανό cantaor Duquende (το "τέρας" της Βαρκελώνης σύμφωνα με τον Paco de Lucía). Aυτή η δουλειά του ήταν και ο κολοφώνας στην καταπληκτική αλλά δυστυχώς απότομα κομμένη καρριέρα του. Ένα χρόνο μετά ο Manzanita "έφυγε", στα 49 του μόλις...


.
Romance sonámbulo - Federico García Lorca

Verde que te quiero verde.
Verde viento. Verdes ramas.
El barco sobre la mar
y el caballo en la montaña.
Con la sombra en la cintura
ella sueña en su baranda,
verde carne, pelo verde,
con ojos de fria plata.
Verde que te quiero verde.
Bajo la luna gitana,
las estrellas la estan mirando
y ella no puede mirarlas.
Verde que te quiero verde.
Grandes estrellas de escarcha,
vienen como el pez en la sombra
que abre el camino del alba.
La higuera frota su viento
con la lija de sus ramas,
y el monte, gato garduno,
eriza sus pitas agrias.
Pero,¿ quien vendra? y por¿ donde...?
Ella sigue en su baranda,
verde carne, pelo verde,
soñando la mar amarga.

Compadre, quiero cambiar
mi caballo por tu casa,
mi montura por tu espejo,
mi cuchillo por tu manta.
Compadre, vengo sangrando,
desde los puertos de Cabra.
Si yo pudiera, mocito,
este trato se cerraba.
Pero yo ya no soy yo.
Ni mi casa es ya mi casa.
Compadre, quiero morir
decentemente en mi cama.
De acero, si puede ser,
con las sabanas en volanda.
No veis la herida que tengo
desde el pecho a la garganta
Trescientas rosas morenas
lleva tu pechera blanca.
Tu sangre rezuma y huele
alrededor de tu faja.
Pero yo ya no soy yo.
Ni mi casa es ya mi casa.
Dejadme subir al menos
hasta las altas barandas,
dejadme subir!, dejadme
hasta las verdes barandas.
Barandales de la luna
por donde retumba el agua.

Ya suben los dos compadres
hacia las altas barandas.
Dejando un rastro de sangre.
Dejando un rastro de lagrimas.
Temblaban en los tejados
farolillos de hojalata.
Mil panaderos de cristal.
herian la madrugada.

Verde que te quiero verde,
verde viento, verdes ramas.
Los dos compadres subieron.
El largo viento, dejaba
en la boca un raro gusto
de hiel, de menta y de albahaca.
Compadre!¿ Donde esta?, dime
¿Donde esta tu niña amarga?
Cuantas veces te espero!
Cuantas veces te esperara,
cara fresca, negro pelo,
en esta verde baranda!

Sobre el rostro del aljibe,
se mecia la gitana.
Verde carne, pelo verde,
con ojos de fria plata.
Un carambano de luna
la sostiene sobre el agua.
La noche se puso intima
como una pequeña plaza.
Guardias civiles borrachos
en la puerta golpeaban.
Verde que te quiero verde.
Verde viento. Verdes ramas.
El barco sobre la mar.
Y el caballo en la montaña.