Για τους νεκρούς των αυτοχθόνων λαών της Αμερικανικής ηπείρου, ένα από τα πρώτα κείμενα που έχουν φτάσει στα χέρια μας, την εποχή που η Ευρώπη "συναντούσε" την Αμερική, είναι το Apu Inca Atawallpaman .
Πρόκειται για μια ελεγεία ανώνυμου ποιητή που μεταδιδόταν αρχικά προφορικά, γραμμένη στη συνέχεια στη γλώσσα quechua και μεταφρασμένη από τον José María Arguedas στα ισπανικά (castellano).
Οι στίχοι μιλούν για την καταστροφή του κόσμου των Incas μετά την εισβολή των Ισπανών στην Αμερικανική Ήπειρο. Στο ποίημα κυριαρχεί ο πόνος και ο θρήνος για την δολοφονία του αυτοκράτορα Atahualpa στην Cajamarca το 1532 και είναι η γραπτή απόδειξη της πρώτης μεγάλης πολιτισμικής κρίσης που υπάρχει χαραγμένη στην μνήμη των αυτοχθόνων της Αμερικής.
Apu Inca Atawallpaman (Elegía quechua anónima, s.XVII, traducido por José María Arguedas)
¿Qué arco iris es este negro arco iris
que se alza?
Para el enemigo del Cuzco horrible flecha
que amanece.
El sol vuélvese amarillo, anochece,
misteriosamente;
amortaja a Atahualpa, su cadáver
y su nombre;
la muerte del Inca reduce
al tiempo que dura una pestañada.
Su amada cabeza ya la envuelve
el horrendo enemigo;
y un río de sangre camina, se extiende,
en dos corrientes.
Enriqueciendo con el oro del rescate
el español,
su horrible corazón por el poder devorado
con ansias cada vez, cada vez más oscuras,
fiera enfurecida.
Les diste cuanto pidieron, los colmaste;
te asesinaron sin embargo
¿Soportará tu corazón,
Inca,
nuestra errabunda vida
dispersada,
por el peligro sin cuenta cercada, en manos ajenas,
pisoteada?
Tus ojos que como flechas de ventura herían,
ábrelos
tus magnánimas manos
extiéndelas
y con esta visión fortalecidos
despídenos.
Tους έδωσες όσα σου ζήτησαν, τους γέμισες χρυσάφι
παρόλα αυτά σε δολοφόνησαν
Θα αντέξει η καρδιά σου
Ίνκα
την περιπλανώμενη ζωή μας
διασκορπισμένη,
από τον κίνδυνο χωρίς έλεγχο πολιορκημένη, σε ξένα χέρια
ποδοπατημένη;
Τα μάτια σου σαν βέλη κινδύνου πλήγωναν
άνοιξέ τα
τα μεγαλόψυχα χέρια σου
άπλωσέ τα
και με αυτό το όραμα ενθαρρύνοντας
αποχαιρέτησέ μας.
Día de Muertos
10 comments:
Ωραίο το τραγουδάκι... Τραγουδάκι δεν είναι; Συγκινητικό και γεμάτο αξιοπρέπεια (φυσικά μόνο τα ελληνικά κατάλαβα)..
Καλημέρα και καλό μήνα!
CrazyTourist2
Πολύ ενδιαφέρον. Και η ελεγεία ακόμα πιο ενδιαφέρουσα!
Ξέρεις επειδή γιορτάζει όλη η Ευρώπη την ημέρα των νεκρών, νόμιζα ότι ήταν απλά γιορτή της Καθολικής Εκκλησίας, την οποία λένε ότι προφήτεψε ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι ο οποίος πέθανε το 1519. Και γράφει στις Προφητείες:
«Και πόσοι θα είναι εκείνοι που θα θρηνούν τους νεκρούς της αρχαιότητας και θα τους τιμούν με φωταψίες!»
Να συνδέονται όλα αυτά;
Καλημέρα Γητεύτρια.
Κλίκαρε στα γαλάζια γράμματα στην αρχή του κειμένου, εκεί που αναφέρω την "Μέρα των Νεκρών". Ρίξε μια ματιά στο τί ακριβώς γιορτάζουν οι Μεξικανοί στις 2 Νοεμβρίου. Είναι γιορτή βασισμένη σε αρχαίες δοξασίες και συνήθειες, με ιστορία που πάει πίσω 3000 χρόνια. Στην πορεία βέβαια μπλέχτηκε και ο Χριστιανισμός, αλλά και πάλι είναι σχετικά διαφορετικός ο τρόπος θεώρησης του Θανάτου, παρά την "επέλαση"
και την επίδραση του Καθολικισμού.
Hello!
Βλέπω στο ιστολόγιο σου μία μείξη Ελλάδας και Μεξικού. Επειδή είμαι περίεργος θα σε ρωτήσω: Είσαι μεξικάνα;
Μόλις διάβασα στο όνομά σου ξετρελάθηκα. Μοιάζει αρκετά με το όνομά της Χουακίνα, του έργου που συγγράψαμε οι συγγραφείς και του blog Για τα μάτια της Χουακίνα. Βασικά, σκοπό είχαμε να σατιρίσουμε τις μεξικάνικες σειρές...
Σε μπέρδεψα μάλλον, αλλά προτίθεμαι να σε ξεμπερδέψω. Για απορίες ξέρεις πού θα με βρεις...
Γεια!
Το είχα δει από την αρχή το blog σας Antoine. Ενδιαφέρουσα δουλειά και άποψη.
Μείξη Ελλάδας και ισπανόφωνων χωρών υπάρχει στο Sobreviviendo, αν το κοιτάξεις λίγο καλύτερα. Το Μεξικό έχεις δίκιο, ξεχωρίζει ελαφρά.
Ευχαριστώ για το λινκ. Δεν ήξερα ότι ήταν τόσο παλιά η μέρα των νεκρών. Πίστευα αυτό που περάστηκε στην Ευρώπη από τους «Βατικανούς» και που κάνουν χρήση της προφητείας του Ντα Βίντσι. Το ότι επέλεξαν την 1η Νοεμβρίου να το γιορτάζουν είναι παράξενο πάντως.
Και σαφώς οι Μεξικάνοι έχουν άλλη σχέση με το θάνατο, πολύ πιο γενναία. Η απαξίωση του θανάτου και η απομυθοποίησή του είναι μεγάλη υπόθεση αν το σκεφτεί κανείς με το μέσα μυαλό. Λυτρωτική.
Η Día de los Muertos γιορτάζεται στις 2 Νοεμβρίου, ενώ την 1η του μήνα γιορτάζεται η Día de Todos Santos. Σαφώς επηρεασμένη η ημερομηνία από την άφιξη των Ισπανών στην Αμερικάνικη Ήπειρο και τον εκχριστιανισμό των Ιθαγενών. Εκεί βρίσκεται πιστεύω και ένα από τα μεγάλα θέλγητρα του λατινοαμερικάνικου πολιτισμού. Στην μίξη των φυλών, των εθνών, των ηθών και των εθίμων. Οι αρχαίοι μεξικανοί, οι mexicas, οι mixtecas, οι zapotecas, οι tlaxcaltecas, οι totonacas και άλλοι αυτόχθονες λαοί της Μεσοαμερικής, μετέφεραν ουσιαστικά στο χριστιανικό ημερολόγιο τις αρχαίες τελετές τους. Την συγκεκριμένη την γιόρταζαν μάλλον κάποια στιγμή στα τέλη Αυγούστου στην προκολομβιανή περίοδο, όταν ολοκληρωνόταν ο κύκλος καλλιέργειας του καλαμποκιού, της κολοκύθας, των ρεβιθιών και των φασολιών. Μέρος της σοδειάς αυτών των αγαθών ήταν η βασική προσφορά προς τους Νεκρούς.
Ο Octavio Paz στο βιβλίο του El Laberinto de Soledad έχει γράψει ένα διεισδυτικό και αποκαλυπτικό κείμενο για την σχέση των συμπατριωτών του με τον θάνατο.
"La indiferencia del mexicano ante la muerte se nutre de su indiferencia ante la vida. El mexicano no solamente se postula la intranscendencia del morir, sino del vivir. Nuestras canciones, refranes, fiestas y reflexiones populares manifiestan de una manera inequívoca que la muerte no nos asusta porque "la vida nos ha curado de espantos". Morir es natural y hasta deseable; cuanto más pronto, mejor. Nuestra indiferencia ante la muerte es la otra cara de nuestra indiferencia ante la vida. Matamos porque la vida, la nuestra y la ajena, carece de valor. Y es natural que así ocurra: vida y muerte son inseparables y cada vez que la primera pierde significación, la segunda se vuelve intranscendente. La muerte mexicana es el espejo de la vida de los mexicanos. Ante ambas el mexicano se cierra, las ignora."
Εδώ θα βρεις Γητεύτρια όλο το κείμενο, διάβασέ το, αξίζει τον κόπο.
http://www.ensayistas.org/antologia/XXA/paz/paz2.htm
Αν μπορείς να βρεις και το βιβλίο, στο οποίο αναζητά την ταυτότητα των Μεξικανών, ακόμα καλύτερα. Είναι σπουδαίο!
Kαλημέρα!
Ευχαριστώ θερμά Χουανίτα για τον κόπο που έκανες να γράψεις όλες αυτές τις λεπτομέρειες. Είναι πολύτιμες. Θα το ψάξω και θα το διαβάσω. Και θα το πω και στους εδώ μαθητές μου, τους ενήλικες, που ενδιαφέρονται σίγουρα και που είναι όλοι ισπανόφωνοι.
Να είσαι καλά!
Δεν είναι τραγούδι Crazy Tourist.
Είναι ποίημα των Incas, μίας από τις μεγαλύτερες φυλές των αυτοχθόνων λαών της Αμερικής που ξεχώρισαν στην περιοχή του Perú και των Άνδεων. Πρόκειται για ένα από τα λίγα δείγματα που σώζονται από την λογοτεχνία αυτών των λαών.
Post a Comment