Αφιερωμένο σε όσους αναζητούν αυτές τις μέρες εναγωνίως στα νεκροταφεία ανάμεσα στους τάφους και στις λάσπες έναν ιερέα για να κάνει τρισάγιο στα μνήματα των αγαπημένων εκλειπόντων.
Αφιερωμένο στα μέλη της Αστυνομίας της Νέας Φιλαδέλφειας που αναφωνούν με αγανάκτηση "πάλι τα ίδια;", όταν κάποιος πολίτης πηγαίνει να καταγγείλει διάρηξη στο πορτμπαγκάζ του αυτοκινήτου και κλοπή τσαντών κλπ, κατά την διάρκεια συνήθως της κηδείας ενός δικού του ανθρώπου στο Νεκροταφείο της Νέας Φιλαδέλφειας στον Κόκκινο Μύλο.
Αφιερωμένο τελικά σε όλους εκείνους τους κλέφτες -"επίσημους" και μη- που αναγνωρίζουν την ευκαιρία και την εκμεταλλεύονται στο μέγιστο, όταν ο Έλληνας προσπαθεί να τιμήσει και να πενθήσει τον νεκρό του στην τελευταία του κατοικία.
"El Cigala es un cantaor/cantante muy limitado, de escasos recursos naturales o técnicos, muy lineal; con una voz meliflua y amanerada. En el argot flamenco se conoce como «laína» (aguda). Sólo me quedan las dudas de si estará igual de horroroso que en su visita de 2005, de si volverá a actuar sentado sobre un taburete de barra de bar haciendo contorsiones para llegar a los cubatas y cuántos de ellos se zampará durante la actuación."
Διαβάζω τους έντονους προβληματισμούς για τον σχεδόν παραπλανητικό τρόπο με τον οποίο οι μουσικές ντύνονται σήμερα στα χρώματα του "φλαμένκο" για να γεμίζουν τα θέατρα με τα "φλαμενκοειδή" φεστιβάλ και να ξεπουλούν εισιτήρια, στο XIV festival ¿flamenco? del Palau de la Música.
Θα συμφωνούσα, αν δεν ήταν τόσο απόλυτα αρνητική -ως και ελαφρώς κακιασμένη προς το τέλος- η κριτική για τον Diego El Cigala.
Που τώρα βρίσκεται στην Αργεντινή και ηχογραφεί tangos με τον Néstor Marconi και τον Rubén Juárez.
Γιατί μπορεί και γιατί έτσι του αρέσει.
Κυρίως όμως, γιατί έτσι αρέσει σε όσους εκτιμούν την καλλιτεχνική παρουσία του και παρακολουθούν εντατικά το έργο του. Σε όλα τα μήκη και πλάτη του κόσμου.
Δεν έχω κάνει ειδικές σπουδές στην μουσική, πολύ λιγότερο στο φλαμένκο. Απλή ακροάτρια. Αυτό που βλέπω, ακούω και νοιώθω για τον Cigala τα τελευταία 10 χρόνια που παρακολουθώ την δουλειά του είναι ότι καταφέρνει να περάσει με επιτυχία το μήνυμά του. Κάθε φορά. Είναι τόσο απλό. Όποιες και αν είναι οι τεχνικές του γνώσεις, είτε με σπουδαίες είτε με μετριότατες φωνητικές ικανότητες, όσες cubatas και αν πίνει στην διάρκεια των συναυλιών του, όσο και αν τραγουδά πλέον fusión γιατί αυτό σήμερα "πουλά", ό,τι και αν λένε/γράφουν τελικά οι αρκετοί πολέμιοί του, ο Diego θα πουλήσει ακόμα και μελοποιημένη σε χρώματα φλαμένκο την Αγία Γραφή στους Μωαμεθανούς αν το αποφασίσει.
Γιατί η φωνή και η ερμηνεία του δημιουργούν μία αίσθηση που ο ακροατής θέλει να διαρκέσει. Γιατί μια συναυλία του μένει αξέχαστη. Γιατί είναι ένας λαϊκός τσιγγάνος διασκεδαστής, ένας έξυπνος καλλιτέχνης με ένα χάρισμα που ξέρει άριστα να χρησιμοποιεί: αυτό της απόλυτης επικοινωνίας με το κοινό. Μέσω της φωνής και της παρουσίας του. Είναι τόσο απλό.
Τραγούδια μιας άλλης εποχής, φορτωμένα αναμνήσεις.
Η πρασινομάτα πιτσιρίκα κλαίει πίσω από τις λευκές κεντημένες κουρτίνες γιατί ο φίλος και βαφτιστήρι της δεν θα ξαναγυρίσει... δεν χρησιμοποίησε αλεξίπτωτο, το έλεγε πάντα ότι θα φύγει μαζί με το σκάφος του. Τον αγκάλιασε ο βυθός στο Πόρτο Γερμενό. Ο εκπαιδευτής σώθηκε, ο Νίκος όχι. Και η Ελένη τραγουδά κλαίγοντας στην αγκαλιά του αδερφού της για την βάρκα που γύρισε μόνη.
Ένας ακόμα κλείνει σιγά σιγά τον κύκλο του, από εκείνη τη γενιά.
Πλήρης ημερών, με την οικογένειά του στο πλευρό του.
Και η Ελένη κάπου εκεί, έχοντας πια βρει τον φίλο της αλλά και τον καλό της, τον περιμένουν να φανεί με την κιθάρα του για να πάνε μια όμορφη βαρκάδα και να τραγουδήσουν με την ψυχή τους.
Τί σημαίνει "MUJEREZ"; Πρόκειται για λογοπαίγνιο που γίνεται με τις λέξεις mujeres (γυναίκες) και Jerez, μία πόλη στον Νότο της Ισπανίας όπου το φλαμένκο έχει αναπτύξει βαθειές και γερές ρίζες τα τελευταία 200 χρόνια.
Juana La del Pipa, Dolores Agujetas και Tomasa La Macanita.
Τρείς γυναίκες επιστρέφουν στις ρίζες του Jerez και δημιουργούν έναν ύμνο στο παραδοσιακό φλαμένκο. Cante και κιθάρα, χωρίς cajón ούτε claqueta, χωρίς περιορισμούς στην φωνή και στο duende. Palos flamencos που στοχεύουν κατευθείαν στην καρδιά των aficionados.
Πρόσφατα βρεθήκαμε στο Cabaret Voltaire στο Μεταξουργείο για να ταξιδέψουμε στα καμπαρέ του Παρισιού, του Βερολίνου και της Νέας Υόρκης με ξεναγό την mezzo soprano Χαρά Καλατζίδου και συνοδεία στο πιάνο από τον Ανδρέα Κουρέτα. Ωραίος χώρος με έντονες καλλιτεχνικές πινελιές το ατελιέ του πρόσφατα χαμένου ζωγράφου Γιάννη Μίχα, θα το επισκεφτούμε και πάλι σύντομα καθώς διοργανώνονται ποιοτικές βραδιές. Αξιοπρεπέστατη η παράσταση της Καλατζίδου, η οποία ενώ έχει τα φόντα σαν φωνή αλλά και σαν εκπαίδευση να απογειώσει τον θεατή, δίνει την εντύπωση ότι προσπαθεί πολύ και βγάζει κάτι το ελαφρώς ψεύτικο στην ερμηνεία της, σαν να της λείπει το πραγματικό πάθος ή σαν να φοβάται να αφεθεί.
Ένα από τα τραγούδια που μοιράστηκε μαζί μας ήταν το Surabaya Johnny του Kurt Weill. Τραγούδι που έχουν ερμηνεύσει σπουδαίες καλλιτέχνιδες σε αρκετές γλώσσες. Αγαπημένη μου η πρώτη εκτέλεση της Lotte Lenya, με την Teresa Stratas να ακολουθεί κατά πόδας.
Ας ξεκινήσουμε ακούγοντας το Surabaya Johnny στην αγγλική εκδοχή από την mezzo soprano, συνθέτη και πολύ πρωτοποριακή για την εποχή της Cathy Berberian. Cathy Berberian - Surabaya Johnny
Πιο σύγχρονη η ερμηνεία της Marianne Faithful, που τελικά καταφέρνει και βάζει τόσο έντονα το δικό της στίγμα ώστε να έρχεται σε δεύτερο πλάνο το τραγούδι. Marianne Faithful - Surabaya Johnny
Πριν περίπου 10 χρόνια ερμήνευσε και η Ana Belén μαζί με τον Miguel Ríos τραγούδια του Kurt Weill. Αυτό που μου έκανε περισσότερο εντύπωση στη δική της εκδοχή του Surabaya Johnny είναι η απόδοση των στίχων στα ισπανικά. Ana Belén - Surabaya Johnny
Μιας και είμαστε στην Μεσόγειο, ακούμε και την Milva στην ιταλική εκδοχή που δεν μπορώ να πω ότι μου ταιριάζει ιδιαίτερα, αλλά μας δίνει στοιχεία για την εποχή που ηχογραφήθηκε, το 1971. Milva - Surabaya Johnny
Για την φίλη μου Μαρία που είχε την αρχική ιδέα να επισκεφθούμε το Cabaret Voltaire ακούμε την αγαπημένη της Ute Lemper. Ute Lemper - Surabaya Johnny
Κλείνοντας, δε θα ήταν ολοκληρωμένο αυτό το μικρό αφιέρωμα αν δεν αφήναμε την Teresa Stratas (Αναστασία Στρατάκη, έχει και ελληνικές ρίζες) να μας ταξιδέψει κατά μήκος του ποταμού Surabaya και να μας κάνει να μισήσουμε τον άκαρδο και άπληστο εκμεταλλευτή Johnny του Weill. Teresa Stratas - Surabaya Johnny
Ο Χερεθάνος David Lagos κυκλοφορεί το πρώτο προσωπικό του άλμπουμ El espejo en que me miro από την Flamenco World Music, προσφέροντας με αυτόν τον τρόπο το "ευχαριστώ" του στους ανθρώπους που έχτισαν και έκαναν αγαπητό στον ευρύτερο κόσμο το φλαμένκο τον 20ο αιώνα.
Μια δουλειά -σε στίχους κατά μεγάλο μέρος του ίδιου του David και μουσική του αδερφού του tocaor Alfredo- αφιερωμένη στον Chacón, τον Sevillano, την αγαπημένη συμπατριώτισσά του Paquera (που γνωρίσαμε στην Ελλάδα μέσα από την ταινία Vengo του Gatlif), τον Fernando de la Morena αλλά και στους πιο σύγχρονους, όπως τον Enrique Morente.
“Ellos son los maestros, de ellos aprendí y ahora me toca a mí”. Αυτοί είναι οι δάσκαλοι, από αυτούς έμαθα και τώρα ήρθε η σειρά μου, λέει ο David Lagos με ταπεινοφροσύνη αλλά και περηφάνεια. Με μια ξεχωριστή γλυκειά φωνή και μεγάλη εμπειρία σαν cantaor, ήρθε η ώρα να ακουστεί και έξω από τα σύνορα της Ανδαλουσίας.
Εδώ ακούμε τον David Lagos σε μια soleá με την Angelita Gómez και τον Pascual de Lorca.
